Nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu là chỉ cho trẻ bú mẹ mà không cho ăn, uống bất cứ thức ăn, đồ uống nào khác kể cả nước chín, trừ các trường hợp phải uống bổ sung các vitamin, khoáng chất hoặc thuốc theo chỉ định của thầy thuốc.
I. Các loại sữa mẹ
1. Sữa non
– Là loại sữa mẹ đặc biệt, được tiết ra trong 3 ngày đầu sau đẻ. Sữa non sánh đặc, có màu vàng nhạt hoặc trong. Sữa non chứa nhiều đạm hơn sữa trưởng thành.
– Trẻ được bú sữa non trong những bữa bú đầu tiên là rất quan trọng, đặc biệt trong vòng 1 giờ đầu sau sinh. Sữa non đã có sẵn trong vú ngay khi trẻ sinh ra. Không nên cho trẻ bất cứ thức ăn, nước uống nào trước khi trẻ bắt đầu bú mẹ.
2. Sữa trưởng thành
Sau khoảng 3-4 ngày sữa non chuyển sang sữa trưởng thành. Số lượng sữa nhiều hơn làm 2 bầu vú bà mẹ đầy, căng cứng. Người ta gọi đây là hiện tượng xuống sữa
.
3. Sữa đầu bữa
Là sữa được tiết ra đầu bữa bú của trẻ. Sữa đầu bữa có màu trắng trong, số lượng nhiều và cung cấp nhiều đạm, đường, nước và các chất dinh dưỡng khác
.
4. Sữa cuối bữa
Là sữa được tiết ra cuối bữa bú của trẻ. Bầu vú mẹ lúc này đã hết căng. Sữa cuối bữa có màu trắng đục vì chứa nhiều chất trẻo hơn sữa đầu bữa. Chất trẻo cung cấp nhiều năng lượng cho trẻ giúp trẻ lớn nhanh hơn
Đáp ứng nhu cầu năng lượng từ sữa mẹ:
– Trong 6 tháng đầu sau đẻ, bú mẹ hoàn toàn đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng và nước cho trẻ.
-Từ 6-12 tháng tuổi sữa mẹ cung cấp 70% nhu cầu năng lượng.
-Từ 1-2 tuổi sữa mẹ cung cấp 30-40% nhu cầu năng lượng.
II. Lợi ích nuôi con bằng sữa mẹ
1. Lợi ích đối với trẻ
– Là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo, đáp ứng đầy đủ nhu cầu của trẻ trong 6 tháng đầu.
– Thúc đẩy sự phát triển toàn diện của trẻ. Giúp trẻ phát triển trí não tối ưu.
– Phòng ngừa các bệnh nhiễm khuẩn, nhất là tiêu chảy và nhiễm khuẩn hô hấp.
– Sữa mẹ có tác dụng chống dị ứng cho trẻ
– Dễ tiêu hóa và hấp thu
– Sạch sẽ, luôn sẵn sàng và ở nhiệt độ phù hợp
2. Lợi ích đối với bà mẹ
– Cho trẻ bú sớm ngay sau khi sinh giúp xổ rau, kích thích co hồi tử cung và giảm nguy cơ chảy máu sau đẻ cho mẹ.
– Cho trẻ bú ngay và thường xuyên sẽ kích thích tăng cường sản xuất sữa và phòng cương tức vú cho mẹ.
– Bú mẹ có lợi ích kinh tế cao (tiết kiệm chi phí).
– Giúp tăng cường tình cảm mẹ con.
– Giảm nguy cơ ung thư vú, ung thư buồng trứng cho mẹ
– Chậm có kinh và có thai lại giúp mẹ KHHGĐ
3. Lợi ích với xã hội
– Giảm nguy cơ bệnh tật.
– Giảm các chi phí y tế.
III. Nguyên tắc nuôi con bằng sữa mẹ
– Trẻ bú càng sớm càng tốt ngay sau khi sinh (trong 1 giờ đầu) để kích thích mẹ tiết sữa.
– Cho trẻ bú theo nhu cầu bất kể ngày đêm.
– Bú hoàn toàn trong vòng 6 tháng đầu, không cần ăn thêm bất kỳ thức ăn đồ uống nào khác.
– Bú hết một bên vú rồi mới chuyển sang bên kia để đảm bảo trẻ được bú cả sữa đầu và sữa cuối.
– Thời gian trung bình mỗi bữa bú 15 – 20 phút.
– Nên cai sữa khi trẻ được 24 tháng hay lâu hơn nếu có thể.
– Khi mẹ bị bệnh, trẻ ốm, trẻ không tự bú được thì nên vắt sữa và cho trẻ ăn bằng thìa.
IV. Cách cho con bú
1. Tư thế
– Tùy điều kiện mẹ có thể cho trẻ bú ở tư thế nằm hay ngồi nhưng phải đảm bảo bà mẹ và trẻ đều ở tư thế thoải mái, thư giãn.
– Đầu và thân trẻ phải nằm trên cùng một đường thẳng.
– Bụng trẻ áp sát vào bụng mẹ.
– Mặt trẻ quay vào vú mẹ và mũi trẻ đối diện với núm vú.
– Đỡ toàn bộ cơ thể trẻ
2. Cách ngậm bắt vú đúng
– Quầng vú ở phía trên miệng trẻ còn lại nhiều hơn quầng vú ở phía dưới.
– Miệng trẻ mở rộng.
– Môi dưới hướng ra ngoài.
– Cằm trẻ chạm vào vú mẹ.
3. Hậu quả ngậm bắt vú sai
– Đau hay tổn thương núm vú (có thể nứt cổ gà).
– Cương tức vú, tắc tia sữa.
– Vú sẽ tạo ít sữa đi.
– Trẻ đòi bú liên tục, khóc nhiều và mỗi lần bú kéo dài hoặc từ chối bú mẹ.
– Trẻ tăng cân kém.